Miyom kadın üreme sisteminin en sık görülen iyi huylu tümörüdür. Üreme çağındaki kadınların büyük kısmını etkileyen miyomlar kadınlarda en çok aşırı adet kanaması, kasık ağrısı, bası bulguları ve üremeye olumsuz etkileri ile kendilerinin gösterir.
Açık miyom ameliyatı ya da miyomektomi rahmin korunması ve miyomlardan kurtulmak için en sık önerilen cerrahi yöntemdir. Miyom cerrahisi planlanırken miyomun büyüklük ve konumu, hasta yaşı, klinik belirtiler, hastanın üremesini koruma isteği ve doktorun tecrübesi önem taşır.
Bu yazımızda “Açık miyom ameliyatı nedir ve nasıl yapılır? Açık miyom ameliyatı sonrası iyileşme nasıl olur? Ameliyat kaç saat sürer?” gibi merak edilen soruları cevaplayacağım.
Açık miyom ameliyatı batın katlarının batın orta hatta dikine ya da kasığa paralel olarak kesilerek açıldığı ve batın boşluğuna girilerek yapılan ameliyatlardır. Bu ameliyatlarda miyom büyüklüğüne göre kesi şekli ve boyutuna karar verilir.
Açık miyom ameliyatına karar verme süreci ultrason ve magnetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemlerinin doğru kullanımına bağlıdır. Bir haritalama yapılarak çıkarılacak miyom yer, sayı ve konumu hesaplanırsa ameliyatta maksimum hedeflenen miyom sayısına ve başarıya ulaşılabilir.
Son yıllarda miyom ameliyatı için kapalı yöntem daha çok tercih edilmektedir. Çünkü kapalı miyom ameliyatı hastanın konforu için çok daha iyidir. Ancak bazı hastalarda kapalı miyom ameliyatı yerine açık miyom ameliyatı tercih edilir. Eğer;
Açık miyom ameliyatında batına yapılan keside cilt, cilt altı dokular ve zarlar kesilir. Batını saran kas tabakası orta hattan ayrılır. En son karın iç zarı kesilerek batın boşluğuna girilir.
Açık miyom ameliyatında batına girildikten sonra rahimde miyom kitlesi tespit edilir ve koter kullanılarak miyomu saran kılıf kesilir. Miyom çekirdeğine ulaşılır ve miyom yakalanır. Yakalanan miyom rahimden ayrılır. Miyomun çıktığı yerde rahimde oluşan ölü boşluk en az 2 ya da 3 kat dayanıklı dikiş materyali ile dikilir ve yara ağzı karşı karşıya getirilir.
Bipolar enerjili koterler ile dikişler arasındaki kanamalarda kanama kontrolü yapılır. Miyom batın dışına alınıp, kanama kontrolü sağlandıktan sonra batına yapışıklık önleyici sıvı ve bariyer ajanlar bırakılır. Ardından batın katları anatomiye uygun şekilde kapatılarak açık miyom ameliyatı yapılır.
Açık ya da kapalı miyom ameliyatlarında en önemli noktalardan biri kanama kontrolünün nasıl sağlanacağı ve kanama ile karşılaşılırsa neler yapılacağıdır. Bu konuda ekibin deneyimi ve aldığı kararlar rahmin korunması için büyük önem taşır.
Açık miyom ameliyat süresi miyomun boyutuna ve sayısına göre değişir. Miyom ne kadar büyükse ve miyom sayısı ne kadar fazlaysa ameliyat süresi uzar. Miyomun yerleşimi de ameliyat süresini etkiler.
Miyom ameliyat süresi ameliyat tekniğine göre de değişir. Kapalı ameliyat süresi açık ameliyat süresinden biraz daha uzundur. Tabi ki burada cerrahın tecrübesi de ameliyat süresini etkiler.
Açık miyom ameliyatlarını ortalama 1 saatte, kapalı miyom ameliyatını ise 1.5-2 saat arasında tamamlamaktayız. Daha önce de belirttiğim gibi miyomun sayı ve özelliklerine göre miyom ameliyat süresi kısalabilir veya uzayabilir.
Açık miyom ameliyatında kapalı miyom ameliyatına göre daha çok miyom çıkarılabilir. Cerrahın eliyle miyomları hissetmesi daha fazla miyom çıkarmasını sağlayabilir. Miyomların ameliyattan sonra tekrarlama süresi açık ameliyatlarda kapalı ameliyata göre uzundur.
Açık miyom ameliyatı kapalı ameliyatlar gibi yüksek teknoloji aletlere ve üst düzey laparoskopi deneyimine gerek duyulmadan yapılabilir. Bu nedenle daha yaygın olarak uygulanabilir.
Açık miyom ameliyatları genel anesteziye gerek duyulmadan belden uyuşturularak yapılabilir. Hasta genel anestezinin yarattığı bulantı, kusma, üşüme, titreme ve entübasyon tüpüne bağlı boğaz ağrısını yaşamaz.
Açık miyom ameliyatı karında kesiler yoluyla yapılacağı için iyileşme süresi kapalı ameliyata göre daha uzundur. Gaz çıkaramama şikayeti daha sık görülür. Kesi yeri iyileşmesi sırasında enfeksiyon ve yaranın kapanmama ihtimali vardır.
Açık miyom ameliyatı sonrası kesi yeri fıtıkları görülme riski artmıştır. Açık miyom ameliyatında ameliyat sonrası karın içi yapışıklık ihtimali kapalı ameliyatlara göre daha fazladır.
Açık ya da kapalı tüm miyom ameliyatlarında miyomlar rahim duvarı kesilerek çıkarıldığı için hastanın gebe kaldığında doğum ağrısı çekmesi istenmez. Bu sebeple hastaya miyom ameliyatı sonrası sezaryan doğum önerilir.
Açık miyom ameliyatı sonrası hastanın 2 ay süreyle ağır kaldırmaktan kaçınması, ağrıları ve vajinal lekelenmesi bitene kadar cinsel ilişkiden kaçınması önerilir. Miyom ameliyatı sonrası cinsel ilişki ▶ sayfamızı da inceleyebilirsiniz.
Açık miyom ameliyatında kanama kontrolü için kullanılacak yöntemler vazokonstrüktör medikal ajanlar ile damarların büzülmesi, rahmin arterlerinin geçici olarak bağlanması, rahim arterlerine yönelik turnike uygulamaları ve girişimsel radyoloji ile arter embolizasyonu uygulamalarıdır.
Üreme çağındaki kadınlarda rahim ve yumurtalık beslenmesini bozacağı için arter embolizasyonu ve kalıcı arter bağlanması yöntemlerini tercih etmiyoruz.
Açık miyom ameliyatı sonrası kanama olabilir. Bunun en sık sebebi rahmin kasılma yeteneğini kaybedip gevşek bir konum almasıdır. Buna kısaca Uterus Atonisi adını verilmektedir. Rahmin gevşek yapısı dikişlerin arasından sızıntı şeklinde kanamaya neden olur.
Açık miyom ameliyatı sonrası kanamanın erken tespit edilmesi için karın boşluğuna silikon drenler yerleştirilir. Kanama varlığında batın içindeki kan bu drenlerden dışarı çekilir. Kanamanın hızına göre medikal ajanların kullanımı, damar içi taze kan takviyesi ya da tekrar cerrahi gündeme gelebilir.
Açık miyom ameliyatında batında dikey ya da yatay bir kesi olacağı için bu kesinin iyileşmesi ve kapanması zaman alır. Yaklaşık olarak 1 hafta ile 10 günlük süre içinde dikişler kapanır ve hasta günlük hayata dönebilir.
Açık miyom ameliyatı geçiren hastanın küvete ya da havuza girmesi önerilmez. Açık miyom ameliyatı geçiren hasta ameliyattan 48 saat sonra duş alarak yıkanabilir. Kesi hattında lif ya da sabunlama yapılmaz.
Açık miyom ameliyatı geçiren hastada barsak hareketlerinin geçici olarak durmasına bağlı gaz çıkarmada zorluk yaşanabilir. Bu durumda hasta bağırsaklardaki gazın karında yaptığı şişkinlik nedeniyle rahatsızlık duyar. Hasta yürüyüşü artırırken beraberinde barsak hareketlerini artırıcı ve spazm çözücü ajanlar verilebilir. Eğer yine de hasta gaz çıkaramazsa makattan yapılacak lavman hastanın sıkıntısını giderir.
Açık miyom ameliyatı sonrası cinsel ilişki zamanı kanama ve ağrı durumuna göre değişir. Eğer kanama olmazsa, ağrı olmazsa açık miyom ameliyatından 2 hafta sonra cinsel ilişki olabilir. Kanamanın uzaması durumunda cinsel ilişki biraz daha ertelenmelidir.
Açık miyom ameliyatı geçiren hastanın ameliyat sonrası kesinin verdiği ağrı ile hareketliliği azalabilir, barsak hareketlerinin geri gelmesi gecikebilir, uzun süre ağrı kesici ve antibiotik kullanabilir.
Açık miyom ameliyatı sonrası karında şişliğin en önemli sebebi gaz çıkaramama ve buna bağlı karın gerginliğidir. Açık ameliyatlarda barsaklar oda ısısı ile direkt karşılaştıkları ve bazen batın dışına çıktıkları için ritmik hareketlerini bir süre kaybeder ve barsak tıkanıklığı olarak belirti verir.
Açık miyom ameliyatının ertesi günü batındaki kan ve sıvı silikon drenlerle dışarı alındıktan sonra dren çekilebilir. Dren çekilirken hasta bir anlık kısa bir ağrı duyar. Ağrı dren çekilir çekilmez biter.
Açık miyom ameliyatı olan kişide ameliyat kesisi enfekte olup iyileşmeyebilir. Kesi yeri kapanmadığında damar içi antibiotik tedavisi takiben kesinin temizlenerek tekrar dikilmesi gerekebilir. Ameliyat kesisinin tekrar dikilmesi işlemine sekonder sütür adı verilmektedir.
Referanslar
